οι χοροί καλά κρατούν

Καθε Πεμπτη στη Φανερωμενη οι χοροι καλα κρατουν Ξεκινουν απο μοντερνους και καταληγουν σε παραδοσιακους Οι μεγαλοι βοηθθουν τους μικρους σε μια τελεια συνεργασια.. Ο χορός σε τόσα χρόνια βοήθησε όλα τα κράτη και τις περιοχές να εκφραστούν και να διατηρήσουν τα χαρακτηριστικά και τις ιδιαιτερότητες τους. Χρησιμοποιούμε το χορό για να εκφράσουμε αισθήματα που συχνά δε μπορούν να εκφράσουν τα λόγια...
Χρησιμοποιησα σε αυτη την αναρτηση.. αποσπασματα απο μία εργασια για τον Χορό των μαθητων http://4gym-ampel.thess.sch.gr/docs/danceBx3.doc του 4ου Γυμανσίου Αμπελοκηπων Θεσσαλονίκης Ένας χορός που βασίζεται στη μυθολογία είναι ο χορός Γέρανος:
Είναι γνωστό πως ο Θησέας σκότωσε το μινώταυρο στο λαβύρινθο της Κνωσού. Στην επιστροφή του στην Αθήνα, σταμάτησε στη Δήλο , όπου πρόσφερε θυσίες στους θεούς για να τον σώσουν . Κατά τη διάρκεια της θυσίας, χόρεψε ένα χορό με φιδίσιες κινήσεις, που αντιπροσώπευαν τα γεμάτα στροφές μονοπάτια του λαβύρινθου και το στενό μέρος, όπου πήρε θέση η μάχη με τον μινώταυρο. Αυτός είναι ο χορός του λαβύρινθου ή ο Γέρανος, όπως τον ξέρουν τα αρχαία κείμενα. Οι ιστορικοί τοποθέτησαν αυτό το μύθο στην εποχή της δύναμης του μινωικού πολιτισμού. Κάποιοι ερευνητές θεωρούν ότι ο χορός Τσακώνικος, που χορεύεται και στις μέρες μας στην Πελοπόννησο, ίνα η συνεχεία του αρχαίου Γέρανου. Άλλοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι οι μορφές αυτής της κίνησης είναι κοινές με μορφές χορών άλλων ανθρώπων. Βέβαια, στις πιο πολλές περιοχές, αυτοί οι χοροί και οι μορφές σχετίζονται με το φίδι. Πάντως, στον ελληνικό κόσμο, αυτοί οι χοροί σχετίζονται με το Θησέα και το λαβύρινθο. Στην πραγματικότητα, η Δώρα Στράτου, μια πρωτοπόρος στον τομέα του ελληνικού χορού, ανακάλυψε έναν ίδιο χορό στην Κρήτη, που ονομαζόταν ''ο χορός του Θησέα'' στην αρχή αυτού του αιώνα. Σήμερα ονομάζεται Σιγανός και είναι γαμήλιος χορός.

Κύριος σχηματισμός σε όλους τους αρχαίους ελληνικούς χορούς ήταν ο κύκλος,
ανοιχτός, κλειστός ή ελικοειδής. Μόνο ο Αθηναίος αναφέρει χορευτές που σχημάτιζαν ευθείες γραμμές και επίσης αναφέρεται σε έναν «χορό-τετράγωνο», στον οποίο όμως δε επεκτείνεται. Συνηθέστερα οι άντρες χόρευαν χωριστά από τις γυναίκες. Στο θέατρο τα μέλη του χορού και οι πρωταγωνιστές ήταν όλοι άντρες. Οι γυναίκες χόρευαν μεταξύ τους γυναικείους χορούς και διονυσιακούς χορούς στα όρια οργιαστικών βακχικών εορτών. Οι χορευτές ήταν κυρίως ερασιτέχνες, εκτός από αυτούς που διασκέδαζαν τους δειπνιστές στα συμπόσια.

Στα αρχαία χρόνια οι χοροί χαρακτηρίζονταν ως χοροί πόλεμου ή χοροί ειρήνης. Οι μεταγενέστεροι χοροί χωρίζονταν σε χορούς θεάτρου, θρησκευτικούς και λατρευτικούς χορούς, πολεμικούς χορούς, χορούς συμποσίων, θρηνητικούς χορούς κ.τ.λ. Κάθε είδος παράστασης (τραγωδία, κωμωδία ή σατιρικό θέατρο), είχε τους χαρακτηριστικούς του χορούς.

Οι χοροί που αναφέρονται στα αρχαία κείμενα είναι οι εξής:
· Πυρρίχιος: ο πιο διαδεδομένος από τους πολεμικούς χορούς, μέρος της βασικής στρατιωτικής παιδείας στην Αθηνά και τη Σπάρτη.
· Γυμνοπαιδιά: ο κύριος χορός των Λακεδαιμονίων, παρουσιαζόμενος ετησίως στην αγορά της Σπάρτης.
· Γέρανος: χορευόταν στη Δήλο. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, αφού ο Θησέας σκότωσε το μινώταυρο στο λαβύρινθο της Κνωσού, κατά το γυρισμό του στην Αθηνά, σταμάτησε στη Δήλο. Εκεί πρόσφερε θυσία στη θεά Αφροδίτη και χόρεψε γύρω από το ναό. Ο χορός Γέρανος περιλαμβάνει φιδίσιες κινήσεις και μιμείται τις κινήσεις του Θησέα μέσα στο λαβύρινθο.

· Ιεράκειο: γυναικείος χορός που χορευοταν στις εορτές προς τιμή της θεάς Ήρας.
· Επιλήνιος: διονυσιακός χορός που χορευοταν πάνω στα πατητήρια, καθώς πατούσαν τα σταφύλια.
· Εμμέλεια: χορός της τραγωδίας που επηύξανε τα γεγονότα που αναπαριστάνονταν στη σκηνή.
· Κόραξ: χορός της κωμωδίας, τον οποίο δε θεωρούσαν σοβαρό οι σεβαστοί άντρες.
· Σίκκινις: ο χορός του σατιρικού δράματος, που μιμούταν τις κινήσεις των γατών και χορευοταν από τους σάτυρους.

· Υμέναιος: χορός του γάμου. Χορευόταν από τη νύφη μαζί με τη μητέρα και τους φίλους της. Ήταν γρήγορος χορός με πολλές στροφές και σβούρες.
· Όρμος ή αλυσίδα : κοινός χορός για νέους άντρες και γυναίκες, που χορεύουν ο ένας δίπλα στον άλλο, σχηματίζοντας αλυσίδα. Ο πρώτος είναι ένας νεαρός, που δείχνει τις χορευτικές και πολεμικές του ικανότητες, μέσω των κινήσεών του. Μια νεαρή γυναίκα τον ακολουθεί, δίνοντας ένα παράδειγμα αξιοπρέπειας και μοναδικότητας στις άλλες γυναίκες χορεύτριες.
· Υπόρχημα: συνδυασμός χορού και παντομίμας με τραγούδι και μουσική. Πηγάζει από την Κρήτη, όπου χορευοταν από αγόρια και κορίτσια, που μαζί τραγουδούσαν χορωδιακά ποιήματα.
· Χορός των κουταλιών: οι χορευτές του κρατούσαν κρόταλα που έμοιαζαν με κουταλιά. Ξεκίνησε στην Καππαδοκία ( μικρά Ασία ).

Κατά τη διάρκεια της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, οι χορευτές μπήκαν στην υπηρεσία της Ρώμης. Παρ’όλα αυτά, εξαιτίας των διαφορετικών κουλτούρων και χαρακτήρων των ρωμαίων, ο χορός έχασε την εκπαιδευτική του άξια και υποβαθμίστηκε σε ένα καθαρά διασκεδαστικό στοιχείο. Για να απευθυνθεί σε ευρύτερο κοινό, για το οποίο η ελληνική γλώσσα ήταν εντελώς πολύπλοκη, ο χορός χωρίστηκε από το τραγούδι που συνήθως τον συνόδευε στον ελληνικό κόσμο. Κατέληξε να είναι περισσότερο παντομίμα, που έγινε σύμβολο των ρωμαϊκών χρόνων.

Στην αρχή, η παντομίμα δανειζόταν τα θέματα της από την ελληνική μυθολογία, αλλά καθώς πέρασαν τα χρόνια, βασίστηκε περισσότερο στα ακροβατικά, πικάντικα αστεία και σε παράξενες χειρονομίες. Αυτή η κατάσταση συνέχισε με τη μεταφορά της πρωτεύουσας στην Κωνσταντινούπολη. Οι χορευτές-μίμοι θεωρούνταν χαμηλής κοινωνικής τάξης. Εξαιτίας του αμφισβητήσιμου ύφους του, η εκκλησία καταδίκασε το χορό και ξεκίνησε πόλεμο εναντίον των χορευτών, και γενικά, του χορού.

Βέβαια, οι άνθρωποι συνέχισαν να χορεύουν. Πράγματι η προσπάθεια της εκκλησίας, παρουσίασε δυσκολίες, γιατί ο χορός ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της ιδιωτικής και δημόσιας ζωής, των τελετών και των εορτασμών. Γίνονταν όλο και περισσότερες μετατροπές στον χριστιανισμό, από θρησκείες, όπου ο χορός ήταν το κέντρο λατρείας. Από το να περιμένουν να σταματήσουν αυτές τις αλλαγές στο χορό, και μάλιστα τώρα που δημιουργήθηκαν, οι πατέρες της εκκλησίας, βρήκαν τρόπους να «βαφτίσουν» το χορό κάνοντάς τον καλύτερο και πνευματικότερο. Οι χοροί που κέρδισαν την έγκριση των πατέρων της εκκλησίας ήταν διαδικασίες ή κύκλοι (όπου οι άντρες χωρίζονταν από τις γυναίκες) έκαναν μοναδικές διακοσμητικές κινήσεις «μετά φόβου θεού» . Όμως, αφού η τέχνη στα βυζαντινά χρόνια ήταν εκκλησιαστική, οι πληροφορίες για το χορό είναι σπάνιες.

Αναφέρεται ότι υπήρχαν γυναικείοι χοροί του Πάσχα, σατιρικοί χοροί με μεταμφιέσεις στις απόκριες και χοροί εκτελεσμένοι από περιπλανώμενες μπάντες νέων αντρών κατά την Πρωτομαγιά. Οι Βυζαντινοί χόρευαν στους γάμους, τις ταβέρνες, τα συμπόσια κ.α. Επίσης αναφέρονται χορευτικά θεάματα, που στεγάζονταν σε θέατρο και συνοδεύονταν από φλάουτο και κιθάρα.

Στην Κωνσταντινούπολη, τα σημαντικά γεγονότα γιορτάζονταν με μεγάλους δημόσιους χορούς. Στην επιστροφή των νικητών Βυζαντινών στρατιωτών, για παράδειγμα, οι πολίτες τους εξυμνούσαν σε όλους τους δρόμους, χόρευαν με τους στρατιώτες και ζητωκραύγαζαν θριαμβευτικά. Υπάρχουν περιπτώσεις ανθρώπων που χόρευαν μέσα στην εκκλησία, το Πάσχα και τα Χριστούγεννα, αφού ο πατριάρχης Θεοφύλαχτος είχε δώσει την άδεια του. Άλλες φορές, χόρευαν και τραγουδούσαν σαρκαστικά τραγούδια που περιγελούσαν τον αυτοκράτορα. Οι στρατιώτες είχαν το χορό ως μέρος της άσκησης τους. Οι ηνίοχοι χόρευαν στο ιππόδρομο όταν κέρδιζαν σε αγώνες και οι ναυτικοί χόρευαν έναν μη ανδρικό χορό γεμάτο σβούρες και στροφές, μιμούμενοι τους ελιγμούς του λαβύρινθου.

Ο πρώτος του χορού ονομαζόταν κορυφαίος ή χορολέκτης και ήταν αυτός που ξεκινούσε το τραγούδι και σιγουρευόταν ότι ο κύκλος διατηρούταν. Ένας χορός τελείωνε σε κύκλο με τους χορευτές να αλληλοκοιτάζονται. Όταν δε χόρευαν κρατούσαν τα χέρια τους ψηλά ή τα κουνούσαν δεξιά-αριστερά. Κρατούσαν κύμβαλα ή ένα μαντίλι και οι κινήσεις τους τονίζονταν από τα μακριά μανίκια τους. Καθώς χόρευαν, τραγουδούσαν είτε προσχεδιασμένα τραγούδια, είτε αυτοσχέδια, μερικές φορές ομοφώνως, άλλες σε ρεφρέν, επαναλαμβάνοντας το κομμάτι που τραγουδιόταν από τον κορυφαίο. Οι θεατές χτυπούσαν τα χέρια ρυθμικά ή τραγουδούσαν.

Οι ελληνικοί παραδοσιακοί χοροί χωρίζονται σε δυο μεγάλες κατηγόριες:α)συρτοί και
β)πηδηχτοί.
Οι συρτοί χοροί πήραν το όνομα τους από τους χορευτές, που κινούνται δεξιά ή αριστερά με ελαφρά βήματα και χωρίς καθόλου πηδήματα. Όμως, έχουν μια μεγάλη ποικιλία στα βήματα, τις φιγούρες, τα ονόματα, τις μελωδίες και τους ρυθμούς. Επίσης είναι οι πιο αρχαίοι. Οι πιο σημαντικοί συρτοί χοροί είναι : ο Χανιώτικος (Χανιά Κρήτης ), Καλαματιανός (αρχικά από Ρούμελη και Πελοπόννησο, τώρα πανελλήνιος), Συρτός στα τρία ή στα δύο(Ήπειρος και Μακεδονία), Συρτός νησιώτικος (δυτική Κρήτη) κ.τ.λ.

Οι πηδηχτοί πήραν το όνομά τους από τα χαρακτηριστικά πηδήματα, ιδίως του πρώτου που κάνει καταπληκτικές μανούβρες και στροφές που προκαλούν ζάλη. Ξεκίνησαν από τα βουνά της Ελλάδας και θέλουν δύναμη, λυγερή και σβέλτη κίνηση και συνήθως χορεύονται από άντρες, αν και γυναίκες συμμετέχουν επίσης. Σημαντικότεροι είναι οι : Πεντοζάλης, Μαλεβυζιότικος, Σούστα(Κρήτη), τσάμικος(ή κλέφτικος).

Αν και οι ελληνικοί χοροί έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά, με τον καιρό αναπτύχθηκαν και τα τοπικά χαρακτηριστικά στο βήμα και το ύφος.
Ένας παράγοντας είναι οι διάφορες γειτονιές και ασχολίες των περιοχών. Περιοχές κοντά σε Σλάβους έχουν υιοθετήσει στοιχεία από αυτούς. Κάποιοι από τους χορούς του Αιγαίου παρουσιάζουν επιρροές από το δυτικό κόσμο και χορεύονται σε ζευγάρια. Τέτοια παραδείγματα είναι ο Μπάλος και ο Καρσιλαμάς. Το ίδιο αληθεύει και για κάποια ιόνια νησιά, και κυρίως την Κέρκυρα, που κατακτήθηκαν από τους Βενετούς κατά τον 18ο αιώνα.

Ο καιρός και η μορφολογία του εδάφους επηρεάζουν τα χαρακτηριστικά του χορού με πολλούς τρόπους:οι συμπεριφορές και οι προσωπικότητες των ανθρώπων, η κοινωνική ζωή, ο αριθμός των κατακτήσεων του λαού, οι τοπικές ενδυμασίες κ.τ.λ. Γενικά, οι συρτοί χορεύονται σε ορεινές περιοχές, ενώ οι πηδηχτοί σε πεδινές. Γιατί όταν η ψυχρά στα βουνά επιβάλλει τη χρήση βαριών ρούχων και παπουτσιών, οι άνθρωποι κινούνται με μικρά βήματα και σέρνουν τα ποδιά τους χορεύοντας. τα υποδήματα παίζουν επίσης ρόλο:τα τσαρούχια είναι βαριά και δυσκολεύουν το σήκωμα του ποδιού, ενώ τα γουρουνοτσάρουχα είναι ελαφρότερα. Τα στιβάνια (ψηλές μπότες )επιτρέπουν ακρίβεια κινήσεων και οι κοντούρες (παντόφλες)βοηθούν τα πηδηχτά βήματα.Τα βήματα της κυρίως Ελλάδας είναι βαρύτερα και αργότερα. Πολλά τραγούδια και χοροί προέρχονται από την απελευθέρωση του 1821. Αυτοί οι χοροί εξυμνούν τη νίκη των Ελλήνων και το πάθος τους για ελευθέρια. Από την άλλη, οι χοροί του Αιγαίου φημίζονται για την ελαφρότητά τους και το σουτάρισμα στα γόνατα, τα βήματα και τα πηδήματα των πρωτορχηστρών, που είναι κοντά στο έδαφος, και τη γενική ποικιλία των εκφράσεων.

Ο χορός είναι μια από τις καλές τέχνες εκφράζεται με τις αρμονικές και ρυθμικές κινήσεις του σώματος και των άκρων. Είναι στενά συνδεδεμένος με την ποίηση, τη μουσική και το θέατρο.
Κάποιοι χοροί έχουν πηγή την παρατήρηση της φύσης και τη λατρεία. Οι λατρευτικοί χοροί τελούνται σε θρησκευτικές ιεροτελεστίες. Έτσι, μπορούμε να τους χαρακτηρίσουμε θρησκευτικούς ή τελετουργικούς. Άλλοι έχουν χαρακτήρα μαγικό και σχετίζονται με υπερφυσικές και μαγικές δυνάμεις. Παραδείγματα τέτοιων χορών είναι ο χορός του Ήλιου και του θανάτου. Ο χορός του Ήλιου τελούταν από τους ινδιάνους της βορείου Αμερικής, είχε διάρκεια 2 με 5 μέρες, και σκοπό την απόκτηση ατομικής δύναμης δοσμένη από το Θεό. Ο χορός του θανάτου ήταν θέμα της μεσαιωνικής τέχνης και περιείχε αλληγορικές παραστάσεις χορού ή πομπής, όπου συμμετείχαν ζωντανοί και νεκροί.
Πολλοί χοροί συσχετίζονται με τις διάφορες εργασίες και ασχολίες του ανθρώπου, όπως οι χοροί των Κινέζων και των Ιαπώνων. Γενικότερα όμως οι χοροί εκφράζουν τις συγκινήσεις και τις συναισθηματικές εντυπώσεις του ανθρώπου. Σπανιότερα χρησιμοποιούνται για την αφήγηση μιας ιστορίας .

Στην παλαιά εποχή πολλοί λαοί ανέπτυξαν την τέχνη του χορού. Αυτοί ήταν οι λαοί της μαύρης ηπείρου ( Αφρικής), οι Ινδοί, οι Κινέζοι, οι Αιγύπτιοι, οι Εβραίοι. Στην Αίγυπτο και την Ινδία, ο χορός ήταν συστατικό μέρος της ιεροτελεστίας και τελούταν από επαγγελματίες χορευτές . Στα χρόνια του μεσαίωνα ο χορός δεν άκμασε, κι έτσι ξαναήρθε στο προσκήνιο κατά τα χρόνια της αναγέννησης , κυρίως στη Γαλλία και την Ιταλία .

Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι ο χορός ήταν δημιουργία των θεών και γι’αυτό τον συνέδεσαν με τις θρησκευτικές και λατρευτικές τους τελετές. Πίστευαν πως οι θεοί πρόσφεραν αυτό το δώρο μόνο σε επιλεγμένους θνητούς, που για αντάλλαγμα μάθαιναν το χορό στους εταίρους τους.
Η ελληνική μυθολογία αποδίδει το ξεκίνημα του χορού στη Ρέα, που δίδαξε αυτή την τέχνη στους Κουρήτες της Κρήτης. Ο Κρόνος εκθρόνισε τον πατέρα του, Ουρανό, κι επειδή φοβόταν μήπως τα παιδία του εκθρονίσουν τον ίδιο, τα έτρωγε όταν γεννιόντουσαν. Όμως η γυναίκα του, η Ρέα, τον ξεγέλασε όταν γεννήθηκε το τελευταίο τους παιδί, ο Δίας. Έκρυψε το Δία σε μια σκοτεινή σπηλιά στην Κρήτη. Τότε , έδωσε στον Κρόνο να φάει μια πέτρα τυλιγμένη με μωρουδιακά ρούχα. Ύστερα, ζήτησε από τους Κουρήτες, που ήταν οπλισμένοι ημίθεοι, να χορεύουν έναν πολεμικό χορό γύρω από τη σπηλιά φωνάζοντας και χτυπώντας τα σπαθιά τους στις ασπίδες. Έτσι, ο Κρόνος δεν μπόρεσε να ακούσει το κλάμα του μικρού Δία. Όταν αργότερα ο Δίας εκθρόνισε τον πατέρα του, οι Κουρήτες έγιναν ιερείς. Οι απόγονοί τους συνέχισαν αυτούς τους πολεμικούς χορούς σαν μέρος των θρησκευτικών τελετών τους.

Τη φίλησα. Και τούτον τον Απρίλη, ορθοστατών κι ορθοβαδίζων, θα πιαστώ, τελευταίος, στο χορό. Πώς το βροντολάλησε ο Σικελιανός; Κάπως έτσι: «Η Ελλάδα σέρνει το χορό/ ψηλά με τους Αντάρτες/ χιλιάδες δίπλες ο χορός/ χιλιάδες τα τραπέζια/ Κι είν' οι νεκροί στα ξάγναντα πρωτοπανηγυριώτες». Καμαρώνω τη νιότη, που δεν ξεχνά να διαβάζει ποιήματα και να χορεύει ερωτικά με τον ξανθόν Απρίλη.